Шундай қилиб, хеджирлаш бу нима?
"Хеджирлаш" сўзи таржимада "суғурталаш" ни англатади. Валюта хавфларини хеджирлаш - бу валюталар курсларининг ўзгарувчанлиги билан боғлиқ хавфларни камайтиришга қаратилган ҳаракатлардир. Киши хеджирлашни амалга оширишга қарор қилганда, у аслида ўзини мумкин бўлган хавфлардан суғурталайди.
Бироқ, "хеджирлаш" сўзига киритилган барча маънони тушуниш учун битта тавсиф камлик қилади. Шунинг учун мазкур мавзуни батафсилроқ кўриб чиқамиз, Форексда битимларни хеджирлаш воситалари, турлари, усуллари, стратегиялари тўғрисида гапириб берамиз, шунингдек мисоллар келтирамиз.
Хеджирлаш воситалари
Хеджирлашнинг асосий воситалари сифатида молиявий деривативлар, муддатли биржа контрактлари - опционлар ва фьючерсларни ҳисоблаш қабул қилинган.
- Опцион танланган активни олдиндан ўрнатилган нарх бўйича келажакда сотиб олиш ёки сотишга ҳуқуқни қайд қилишга имкон беради.
- Фьючерс танланган активни олдиндан айтиб ўтилган нарх бўйича келажакда сотиб олиш ёки сотишга мажбуриятни қайд қилишга имкон беради.
Айтганча, биз айтиб ўтган хеджирлаш воситаларини ҳам алоҳида ҳам турли комбинацияларда ва ҳолатларда қўллаш мумкин. Бундай комбинациялар етарлича кўп бўлиши мумкин.
Хеджирлаш стратегиялари
Тўғри танланган стратегия муваффақиятга имкониятларни орттиради. Мисол сифатида бир нечта стратегияларини келтириб ўтамиз.
Фьючерсларни хеджирлаш. Муддатли контрактлар бозорида фьючерсларни хеджирланаёган товарларнинг қисми ҳажмига мос келадиган миқдорда сотиш.
"Пут" - опционни сотиб олиш. Бундай опционни сотиб олишда фьючерс контрактларини истаган қулай вақт ва қулай нарх бўйича сотишнинг ҳақиқий имконияти пайдо бўлади. "Пут" опционни сотиб олиб, биз минимал нархни қайд қилишни амалга оширамиз. Келажакда нархнинг ўсишидан фойдаланиш имкони бор.
"Колл"-опционни сотиш. Бундай опцион сотувчиси сотиб олувчидан кўра сал каттароқ фойдада бўлади. Охиргиси сотувдан "колл" нинг ҳар бир бирлигида комиссия олади. Сотувчи фьючерсларни бажарилиш нархида сотиши мумкин.
У ёки бу стратегияни танлашда иқтисодиётдаги жорий ҳолатни, танланган соҳадаги барча бўлиши мумкин бўлган истиқболи инобатга олиш ва таҳлилни ҳам ёддан чиқармаслик керак.
Форексда инвестицияларни суғурталаш қандай имкониятларни беради?
Хорижий валютада сақланаётган пул маблағлари валюта хавфлари мойил. Қоида тариқасида компания ҳисоби битта валюта олиб борилади, бу эса хорижий валюталардаги моддаларни қайта ҳисоблашда валюталар курсларидаги ўзгаришларда фойда ёки зарарлар бўлиши мумкин. Валюта хавфларини хеджирлаш компанияга ўз маблағларини исталмаган ёки прогноз қилинмаган валюта курларининг ҳаракатларидан ҳимояланишга имкон беради. Компания халқаро валюта бозорида битимларни тузиб маблағларини жорий нархда қайд этади.
Хеджирлаш компанияга курс тебранишларини олдини олишга, келгуси ишни режалаштиришга ва курсларнинг ўзгаришлари билан шаклини ўзгартирмаган ҳақиқий молиявий натижани акс эттиришга, аввалдан маҳсулотнинг нархини, компания фойдасини, иш ҳаққини ва бошқа ҳаражатларни белгилашга имкон беради.
Кредит елкасидан фойдаланган ҳолда Валюта хавфларини хеджирлаш қўшимча афзалликларни беради:
- компаниянинг айланмасидан катта пул маблағларини чиқармасликка имкон беради
- келажакда олиниши мумкин бўлган валютани сотишга имкон беради
Ташқи савдо операцияларда компания хавфларини хеджирлаш пул маблағларини конвертация қилиш бўйича келажакдаги операцияга қарши томонга валюта позициясини очишни назарда тутади.
Масалан, импорт қилувчи хорижий валютани сотиб олиш учун олдиндан позицияни очади ва банкдан ҳақиқий сотиб олиш вақти келганда уни ёпиши керак.
Экспор қилувчи, аксинча, хорижий валютани сотади ва бунинг учун олдиндан валютани сотиш учун позицияни очади, ҳақиқий сотиш вақти келганда эса бу позицияни ёпади.
Валюта бозорида маблағларни хеджирлашга мисол
Импорт қилувчи компания n-миқдордаги вақт давомида долларларда маълум суммадаги АҚШдан товарларнинг бир қисмини келиб тушишини кутмоқда. Компания ҳисоб-варағида евро бор. Битимни амалга ошириш учун компания ўз банкида уларни долларларга ўтказиши керак. Компания доллар курсининг кутилмаганда ўсишидан хавфларни хеджирлаш бўйича қарор қабул қилади, бунинг учун савдо ҳисоб-варағида битим очади. 1:1000 кредит елкасидан фойдаланишда суғурталаш керак бўлган сумманинг таҳминан 1%ини инвестиция қилиш керак. Агар доллар ўсишни бошласа, компания курсларнинг юқори тебранишидан зарар кўради, бироқ бунда тузилган битимдан олинадиган фойда бу зарарни қоплашга имкон беради.
Шундай қилиб валютанинг қиймати қайд қилинган, фойда ва зарарнинг йиғиндиси эса ҳар доим нол даражасида бўлади. Натижада компания ўзини курсларнинг фарқларидаги кутилмаган тебранишлари билан бўлиши мумкин бўлган стресслардан ҳолис этади ва бунда маблағларни бошқа операцияларни бажариш учун сақлаб қолади.
Валюта хавфларидан маблағларни ҳозироқ қандай суғурталаш мумкин?
Хеджирлаш бўйича ишни бошлаш учун валюта трейдинги хизматларини тақдим этувчи ИнстаФинтех компаниялар гуруҳидан савдо ҳисоб-варағини очиш керак.
Агар Сиз ўз компаниянгизнинг пул оқимини олдиндан айтиб бўладиган қилишни хоҳласангиз, товарларни сотишнинг муддатлари ва ҳажмларини ҳақида тасаввурга эга бўлгансиз, унда бизнинг мутахассислар Сиз учун валюта бозорида позицияларни очишлари мумкин, бу Сизга зарарларни олдини олишга имкон беради. Хеджирлаш масалалари бўйича support@instaspot.net почтага мурожаат қилинг. Агар Сиз автивларни хеджирлаш билан ҳеч қачон фойдаланмаган бўлсангиз ҳам, биз бу қандай амалга оширилишини тушунтира оламиз, ва Сизнинг бизнесингиз учун энг қулай схемаларни ишлаб чиқамиз.